पुनर्रचित सेतू अभ्यास सातवी – दिवस सतरा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

 विषय –  गणित 

थोडं समजून घेऊ

विभाजक विभाज्य

45 ला 5 ने भागल्यावर बाकी शून्य येते म्हणून 5 हा 45 चा विभाजक आहे व 45 ही संख्या 5 ने विभाज्य आहे.

45 चे विभाजक : 1, 3, 5, 9, 15, 45

36 चे विभाजक : 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18, 36

Draw

Highlight

दिवस – सतरावा

दिलेल्या संख्यांचा मसावि काढणे म्हणजे संख्यांच्या विभाजकांची यादी करून त्यांतील सर्वांत मोठा सामाईक विभाजक शोधणे. थोडक्यात मसावि म्हणजे दिलेल्या संख्यांना नि:शेष भाग जाणारी मोठ्यात मोठी संख्या होय. 12 व 18 या संख्यांचा मसावि शोध.

12 चे विभाजक : 1, 2, 3, 4, 6, 12

18 चे विभाजक : 1, 2, 3, 6, 9, 18

12 व 18 चे सामाईक विभाजक : 1, 2, 6.

12 व 18 यांच्या सामाईक विभाजकांपैकी 6 हा सर्वांत मोठा विभाजक आहे, म्हणून 12 व 18 या संख्यांचा मसावि 6 येईल.

प्रश्न 1) दुकानात 20 किग्रॅ ज्वारी व 50 किग्रॅ गहू आहेत. सर्व धान्य पिशव्यांमध्ये भरायचे आहे. प्रत्येक पिशवीत समान वजनाचे धान्य भरायचे आहे, तर जास्तीत जास्त किती वजनाचे धान्य प्रत्येक पिशवीत भरता येईल ?

प्रश्न 2) 18 मीटर लांब व 15 मीटर रुंद जमिनीच्या तुकड्यात भाजीपाला लावण्यासाठी मोठ्यात मोठ्या आकारांचे चौरसाकृती सारखे वाफे तयार करायचे झाल्यास प्रत्येक वाफा जास्तीत जास्त किती मीटर लांबीचा असावा ?

प्रश्न 3) 8 मीटर आणि 12 मीटर लांबीच्या प्रत्येक दोरखंडांचे सारख्या लांबीचे तुकडे करायचे आहेत, तर अशा प्रत्येक तुकड्याची लांबी जास्तीत जास्त किती मीटर असावी ?

प्रश्न 4 ) चंद्रपूरमधील ताडोबा व्याघ्र प्रकल्प पाहण्यासाठी 6 वी व 7 वी च्या वर्गातील अनुक्रमे 140 व 196 वि दयार्थी सहलीसाठी गेले. प्रत्येक इयत्तेतील विद्यार्थ्यांचे समान संख्येचे गट करायचे आहेत. प्रत्येक गटाला माहिती देण्यासाठी एक मार्गदर्शक त्याची फी देऊन मिळतो. जास्तीत जास्त किती विद्यार्थी प्रत्येक गटात असू शकतील ? प्रत्येक गटात जास्तीत जास्त विदयार्थी घ्यायचे कारण काय असेल ?

प्रश्न 5) तांदूळ संशोधन केंद्रात बासमती जातीचे 2610 किग्रॅ व इंद्रायणी जातीचे 1980 किग्रॅ तांदूळ बियाणे आहे. त्यांच्या जास्तीत जास्त वजनाच्या सारख्या पिशव्या विक्रीसाठी तयार करायच्या आहेत, तर प्रत्येक पिशवीचे वजन किती असेल ? प्रत्येक जातीच्या तांदळाच्या किती पिशव्या तयार होतील ?

 विषय –  इंग्रजी 

Activity No. 17

Day: – 17

1. Title: –

Story telling (The Nightingale and the Nobleman)

2. Learning Outcome(s)/Competency Statement(s): –

06.17.26-Presents the main points or outline of passage, story etc.

07.17.10 Participates in different activities in English such as role play, poetry recitation, skit, drama, speech, quiz etc, organized by school and other such organisations.

3. Learning Activity/Experience: –

At first teacher will ask the questions to the students.

Do you like stories?

Who tells us a story?

How many stories you have listened?

Students will tell the answers.

4. Solved Activity/ Demo: –

Teacher will tell the students two sentences about nightingale: –

Nightingale is a cute bird.

It has different colours.

⚫ Nightingale sings mainly during the night but can also be heard in the daytime. Student will tell two sentences about nightingale.

5. Practice: –

• Alon with your friend listen carefully to the stories related birds and animals on the YouTube channel.

Asks some questions based on the story to each other.

6. Extension Activity/ Parallel Activity/ Reinforcement: –

Read the story or listen the story (on YouTube) The Worth of a Fabric from your book and try to tell it to your friend or relatives in short.

विषय -विज्ञान / परिसर अभ्यास भाग 1

या विषयाचा अभ्यास पूर्ण झाला आहे .

 विषय –  इतिहास ना.शास्त्र 

या विषयाचा अभ्यास पूर्ण झाला आहे .

 विषय –  भूगोल 

या विषयाचा अभ्यास पूर्ण झाला आहे .

पुनर्रचित सेतू अभ्यास सहावी – दिवस सतरा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

सक्षम बनू या

१) पावसाळ्यात परिसरात, शाळेत, शेतात यातील तुम्हाला मिळालेल्या आनंदाचा अनुभव लिहा.२)शाळेची मधली सुट्टी झाली की तुम्ही काय काय करता अनुभव लिहा.

वरील विषयांवर अनुभव लिहिण्यासाठी प्रश्न विचारून चर्चा करतील.

मुद्दे :१) पाऊस पडल्यावरवातावरणातकोणकोणतेबदलहोतात? शाळेतजाताना, शेतात जाताना आपण कोणकोणती मजा करतो.

• पतंग उडविताना माळरानावर आलेला अनुभव तुमच्या शब्दांत मांडा.

भाषा साहित्य पेटीतील चित्र (प्रसंग चित्र किवा कृतींची चित्र )

 विषय –  गणित 

 विषय –  इंग्रजी 

Extension Activity

-Read some more stories having the various places, things, people etc.

विषय -विज्ञान / परिसर अभ्यास भाग 1

कृतिपत्रिका : 17

समजून घेऊ या : अन्नघटक – कर्बोदके, प्रथिने, स्निग्ध पदार्थ, जीवनसत्वे व खनिजे

संदर्भ : इयत्ता पाचवी, पाठ क्रमांक 19 (अन्नघटक)

अध्ययन निष्पत्ती : भूप्रदेश, हवामान, साधने (अन्न, पाणी, निवारा, उदरनिर्वाह) व सांस्कृतिक जीवन (उदा. अतिदूर / दुर्गम प्रदेशातील, थंड प्रदेश/ उष्ण वाळवंटातील लोकांचे जीवन) यामधील दुवा विषद करतात.

4. रक्तात लोहाचे प्रमाण कमी झाले तर काय होईल?

5. तुमच्या घरातील पालेभाज्या, फळभाज्या यांची यादी करा व त्यांतील अन्नघटकांची यादी करा.

6. गटकार्य मोड आलेल्या कडधान्ये वापरून सलाड तयार करा.

 विषय –  परिसर अभ्यास  

अध्ययन अनुभव / कृती – इयत्ता पाचवी, विषय : परिसर अभ्यास १ प्रकरण: पृथ्वीचे फिरणे

काय समजले? – वरील घटकातील तुला काय समजले ते थोडक्यात लिही.

या प्रश्नांची उत्तरे शोधू

१. दिवसाचे दोन भाग कोणते आहेत?

२. पृथ्वीवर दिन व रात्र कशामुळे होतात?

३. सूर्योदयाची दिशा कोणती?

अधिक सराव करू

१. पृथ्वीच्या एका परिभ्रमणात तिची किती परिवलने होतात?

२. पृथ्वी आपल्या परिभ्रमण काळात कोणाभोवती फिरते?

३. पृथ्वीचे परीभ्रमण दाखविणारी आकृती काढा.

४. पुढील पाच दिवसाच्या सूर्योदय व सूर्यास्ताच्या वेळेच्या अचूक नोंदी ठेवा. त्यावरून या कालवाधीतील दिनमानाचा व रात्रमानाचा कालावधी याविषयी जाणून घ्या.

पुनर्रचित सेतू अभ्यास पाचवी – दिवस सतरा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

शिक्षकांनी वरील शब्द विद्यार्थ्यांकडून वाचून घ्यावे. या शब्दांत कोणता प्रत्यय लावला आहे ते शिक्षकांनी स्पष्ट करावा. प्रत्यय म्हणजे काय व प्रत्यय शब्दाला कोठे जोडतात ते शिक्षकांनी उदाहरणे देऊन स्पष्ट करावे . याप्रमाणे आणखी उदाहरणे घेऊन ते शब्द विद्यार्थ्यांकडून गटात किंवा वैयक्तिकरित्या नवीन शब्द तयार करुन घ्यावे. उदा, अन्याय अन्यायकारक

शिक्षकांनी प्रत्यय न लावता व प्रत्यय लावून झालेल्या शब्दांचा वाक्यात कसा उपयोग होतो ते प्रत्यक्ष दाखवावे. दोन्ही वाक्याच्या अर्थामध्ये झालेल्या बदलाविषयी विद्यार्थांशी चर्चा करावी किंवा झालेला बदल विद्यार्थांच्या निदर्शनास आणून द्यावा.

 विषय –  गणित 

* एका खेपेला ४ विद्यार्थी याप्रमाणे ४२ विद्यार्थ्यांना शाळेत सोडण्यासाठी रिक्षाला किती फेऱ्या माराव्या लागतील ?

• विजयजवळ १०० रुपयाच्या ३ नोटा, १० रुपयाच्या ९ नोटा व १ रुपयाची ६ नाणी असे ३९६ रुपये आहेत. तर सीमा, परी व हीना यांच्यामध्ये ते सारखे कसे वाटता येतील ?

 विषय –  इंग्रजी 

विषय -विज्ञान / परिसर अभ्यास भाग 1

कृतिपत्रिका : 17

संदर्भ : इयत्ता चौथी, प्रकरण 17, माझी जडणघडण

अध्ययन निष्पत्ती: कुटुंब/ शाळा / शेजार या ठिकाणी निरीक्षण केलेल्या / अनुभवलेल्या समस्यांवर स्वतःचे मत मांडतात. (उदा. साचेबद्धपणा/ भेदभाव / बालहक्क)

लक्षात घेऊया :

लहानाचे मोठे होताना आपण अनेक छोट्या-मोठया गोष्टी शिकत जातो. त्यातून आपल्या सवयी घडत जातात. आपल्या आवडीनिवडी ठरत जातात. हळूहळू आपले विचार पक्के होऊ लागतात. यालाच आपली जडणघडण होणे’ असे म्हणतात.

वरील चित्रांचे निरीक्षण करा.

हे प्रसंग सर्वांच्या घरात तसेच आजूबाजूला आपण बाहेर वावरताना होत असतात. यातूनच आपण चांगले संस्कार शिकत जातो; यासाठी घरातील वातावरण व सभोवतालचे व्यक्ती जे करतात त्यांच्या अनुकरणातून आपण संस्कार आणि खूप काही नवीन गोष्टी शिकत असतो. वरील तिन्ही चित्रांमध्ये कुटुंबातील व्यक्ती, नातेवाईक, शेजारी असे अनेक लोक दिसत आहेत त्यांच्याकडूनही आपल्याला खूप काही शिकायला मिळते.

अवतीभवती बघून आपण अनेक गोष्टी शिकत असतो. आपल्या मित्रमैत्रिणी कशा बोलतात? कोणते कपडे घालतात? कोणते खेळ खेळतात? अभ्यास कसा करतात? हे अनेकदा आपण नकळतपणे शिकतो. बऱ्याचदा शेजाऱ्यांनी आपल्याला लहानपणापासून पाहिलेले असते. आपल्याविषयी त्यांना जिव्हाळा असतो. शेजाऱ्यांमुळे आपल्याला चांगल्या सवयी लागू शकतात. चांगला शेजार आपल्या जडणघडणीत महत्वाचा असतो.

सराव करू या :

प्र. 1) तुम्हाला येणाऱ्या प्रार्थनेच्या चार ओळी लिहा.

प्र. 2) गटाने खेळल्या जाणाऱ्या खेळांची नावे लिहा.

प्र. 3) काय कराल ते लिहा. (अ) शाळेत जाताना तुमचा मित्र पाय घसरून चिखलात पडला.

ब) बागेत दोन लहान मुलांचे भांडण सुरू आहे.

क) मांजराचा पाय गटारावरील जाळीत अडकला आहे.

प्र. 4) तुम्हाला माहीत असणाऱ्या तुमच्या एका शेजाऱ्यांची पुढील माहिती मिळवा व वहीत लिहा.

अ) शेजाऱ्यांचे आडनाव काय आहे?

ब) शेजारी बोलली जाणारी भाषा कोणती?

क) त्यांच्या कुटुंबात किती माणसे आहेत ?

ड) त्यांच्याकडे बनवला जाणारा तुमच्या आवडीचा एक पदार्थ कोणता?

इ) शेजाऱ्यांकडे कोणकोणती झाडे, रोपे आहेत त्यांची नावे लिहा.

 विषय –  परिसर अभ्यास  

१) तानाजी मालुसरे यांचे गाव कोणते ?

२) आधी लग्न कोंढाण्याचे, मग रायबाचे असे कोण म्हणाले ?

३ ) कोंढाणा किल्याचा किल्लेदार कोण होता?

आहे.

गड आला, पण सिंह गेला:- हा पाठ्यांश शिवछत्रपती ( परिसर अभ्यास भाग -२) या पाठ्यपुस्तकात पान क्र. ५५ वर

या प्रश्नांची उत्तरे शोधू

१) तानाजीच्या भावाचे नाव काय होते?

२) सिंहगडावर सूर्याजी मावळ्यांना काय म्हणाला?

३)शिवराय हळहळून काय म्हणाले?

उपक्रम- तुझ्या परिसरातील ऐतिहासिक वास्तूंची यादी कर.

पुनर्रचित सेतू अभ्यास चौथी – दिवस सतरा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

जाणून घेऊया

• शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना परिचित शब्द सांगून त्याशब्दाचे लिंग ओळखण्यास

प्रोत्साहित करावे.

जसे – वही – स्त्रीलिंग, झाड – नपुसंकलिंग, फळा – पुल्लिंग, वही – एकवचन, वह्या

अनेकवचन

शिक्षकांनी फळ्यावर काही शब्द लिहून त्यांचे पुल्लिंग, स्त्रीलिंग आणि नपुंसकलिंग या गटात वर्गीकरण करण्याची कृती घ्यावी.

शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना परिचित शब्द सांगून त्याचे वचन ओळखण्यास प्रोत्साहित

करावे.

जसे- वही, पुस्तक, फुला

शिक्षकांनी फळ्यावर काही शब्द लिहून विद्यार्थ्यांना त्यांचे वर्गीकरण एकवचन व अनेकवचन रकान्यात करण्यास सांगावे.

+ सक्षम बनू या..

शिक्षकांनी पुल्लिंग अथवा स्त्रीलिंग शब्द देऊन त्याच्याशी संबंधित भिन्न लिंगी शब्द सांगण्यास प्रवृत्त करावे. जसे – आजी – आजोबा, मोर-लांडोर, आई – वडील

• शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना लिंग कसे ओळखावे याबाबत चर्चा करावी.

• एकवचन व अनेकवचन यांच्यातील फरक समजण्यासाठी प्रात्यक्षिक कृती घेण्यात

यावी.

जसे – एक खुर्ची, अनेक खुर्च्या

एक मुलगा, अनेक मुले.

सराव करू या..

शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांचे गट करून एकवचन व अनेकवचन सांगणे यासाठी खेळ

घ्यावा.

• अवांतर परिच्छेद देऊन त्यामधील शब्दांचे लिंग ओळखण्याचा सराव करावा.

• दोन- दोन विद्यार्थ्यांचे गट बनवून लिंग ओळखा व वचन ओळखा खेळ आपापसांत खेळण्यास प्रोत्साहित करावे.

+ कल्पक होऊ या..

एकच शब्द एकवचन व बहूवचनात आहे असे शब्द शोधून त्यांचा संग्रह करा.

लिंगविचार व वचनविचार यांचा समावेश करून शब्दकोडी बनविण्याचा प्रयत्न करावा.

 विषय –  गणित 

संबोध कोपरा

दररोज आपण कितीतरी वस्तू मोजतो / मापतो म्हणजेच आपण निश्चित केलेल्या एककाच्या सहाय्याने त्यांची तुलना करतो आणि ते त्या ठरवलेल्या एककाच्या तुलनेत किती आहे निश्चित करून सांगतो, जसे- १० आंबे आणले, म्हणजे एका आंब्यासारखे दहा आंबे; टाकीत ५ घागरी पाणी भरले, म्हणजे एका घागरीसारख्या पाच घागरी पाणी किंवा एक घागर पाणी पाच वेळा; 3 मीटर दोरी आणली, म्हणजे एक मीटर पट्टी एवढ्या लांबीच्या तुलनेत तीन वेळा भरेल एवढी दोरी; ७ किलोग्रॅम गहू दळून आणले, म्हणजेच एक किलोग्रॅम वजनाएवढे सात वेळा भरतील एवढे गहू.

दोन्ही बाजूला समान वजन आहे म्हणून वजनकाट्याची सुई मध्ये आहे.

 विषय –  इंग्रजी 

Learning Activity/Experience:-Listen and repeat.

Three little kittens

Lost their mittens,.

And they began to cry,

Kittens: Oh mother dear,

We very much fear,

We have lost our mittens! Oh my!

The cat: You naughty kittens,

Lost your mittens,

Then you shall have no pie.

Kittens: Mioow, mioow, mioow

The cat: No you shall have no pic.

Kittens: Mioow, mioow, mioow

4. Solved Activity/Demo:

Students sings action songs.

5. Practice:

Students watch more videos and understand the meaning of songs 6. Extension Activity/ Parallel Activity/ Reinforcement:

Students sing action song and watch more videos of songs.

विषय -विज्ञान / परिसर अभ्यास भाग 1

कृतिपत्रिका : 17

• समजून घेऊ या : अन्न पदार्थातील विविधता. संदर्भ : इयत्ता- 3 री, पाठ 13 आपला आहार.

अध्ययन निष्पत्ती : विविध वयोगटातील लोकांच्या, प्राण्यांच्या, पक्ष्यांच्या, अन्नाच्या गरजा, अन्न आणि पाण्याची उपलब्धता आणि परिसरातील, घरातील पाण्याच्या उपयोगाच्या वर्णन करू शकतो.

लक्षात घेऊया :

निरनिराळ्या लोकांच्या आहारांत निरनिराळे अन्नपदार्थ असतात. एका घरात रोज ठरावीकच पदार्थ बनवले गेले, तर तेच अन्नपदार्थ सतत खावे लागतील. जेवण कंटाळवाणे होईल म्हणून अन्नपदार्थ आलटून पालटून करतात.. परिसरात जे धान्य जास्त प्रमाणात पिकते, तोच तेथील लोकांचा मुख्य आहार असतो. उदा. कोकणात तांदूळ जास्त • पिकतो आणि समुद्रात मासळी सहज मिळत असल्याने तेथील लोकांच्या आहारात भात आणि मासळी जास्त असते.

सराव करु या:

1. खाली दिलेला मुख्य आहार आणि प्रदेश यांच्या योग्य जोड्या लावा.

 विषय –  परिसर अभ्यास  

करून पाहूयात –

१. कोणकोणत्या कामात तुला घरच्यांची मदत लागते त्यांची यादी कर.

२. कोणत्या कामात तुला मित्रांची मदत लागते त्यांची यादी कर.

आवश्यक साहित्य-

विविध खेळांची चित्र

अध्ययन अनुभव –

आपण आपल्या मित्रांसोबत अनेक सामुहिक कामे करतो, हि कामे सहकार्याशिवाय पूर्ण होत नाहीत. 

१. एकट्याने विद्यालयाची स्वच्छता करा. काय समजले? – वरील अध्ययन अनुभवातून तुला काय समजले? काय शिकण्यास मिळाले ते लिहा

२. समूहाने विद्यालयाची स्वच्छता करा.

या प्रश्नांची उत्तरे शोधू

१. समूहात किती व्यक्ती असतात?

२. सहकार्यामुळे कोणते फायदे होतात?

३. समूहात काम केल्याने आपला विकास होतो का?

पुनर्रचित सेतू अभ्यास दुसरी – दिवस सतरा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

सक्षम बनू या

> शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना कवितेस विविध चाली लावण्याचा प्रयत्न करायला

सांगावे.

> कवितेत आलेले नादमय शब्द शोधण्यास सांगावे.

> पद्यवाचन आणि गदयवाचन यात काय फरक आहे ते कविता गायन घेऊन

विद्यार्थ्यांना लक्षात आणून द्यावे.

१) मोबाईलमध्ये कविता ऐकवणे.

२) YouTube वर कविता ऐकवणे.

सराव करू या

. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांकडून कविता गटात/वैयक्तिक रित्या तालासुरात, साभिनय म्हणण्याचा सराव घ्यावा.

विविध कविता, बालगीते ऐकण्याची संधी द्यावी.

• कवितांचे कृतिसह गायन घ्यावे.

कवितेतील यमक जुळणारे शब्द, नादमयशब्द यांचे वाचन घ्यावे.

• कवितेचे लयीत, तालात, टाळ्या वाजवून वाचन करून घ्यावे.

> कल्पक होऊ या.

विद्यार्थ्यांनी पुढील कृती कराव्यात.

पाठ्यपुस्तकात आलेल्या कवितांना वेगवेगळ्या चाली लावा. त्यांचे वर्गात सादरीकरण करा.

• तुला आवडणारे बालगीत कृतीसह वर्गात सादर कर.

• वर्गात असणारी कवितांची पुस्तके बघ, आवडीची कविता वाच, कवितेला चाल लावण्याचा प्रयत्न कर, मित्रमैत्रिणींना कविता गाऊन दाखव..

• यमक जुळणारे शब्द लिही व ते वापरून कविता तयार कर.

 विषय –  गणित 

 विषय –  इंग्रजी 

विषय -परिसर अभ्यास भाग 1

कृतिपत्रिका : १७

वाहतुकीची साधने

समजून घेऊ या : वाहतुकीची साधने, वाहतुकीचे नियम.

संदर्भ : वाहने, इयत्ता दुसरीच्या ‘खेळू, करू, शिकू’ या पाठ्यपुस्तकातील क्र.७९) अध्ययन निष्पत्ती : वाहतुकीचे नियम समजून घेतो.

सराव करू या :

१) एका देशातून दुसऱ्या देशात जाण्यासाठी कोणत्या साधनाचा वापर केला जातो?

पुनर्रचित सेतू अभ्यास दुसरी – दिवस सतरा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

जाणून घेऊ या :

शिक्षकांनी पाठ्यपुस्तकातील इयत्ता दुसरी पृ. क्र. ६. वरील लोभी कुत्रा हा पाठ उघडावा. विद्यार्थ्याना चित्रांचे निरीक्षण करावयास सांगावे. लोभी कुत्रा या चित्र कथेमध्ये पाच घटनाक्रम दिलेले आहेत. शेवटच्या सहाव्या घटनेची जागा रिकामी ठेवली आहे. विद्यार्थ्यांना चित्रांचे निरीक्षण करावे. चित्रांचा क्रम निश्चित करावा. त्यातील घटना स्वतःच्या शब्दात सांगावी आणि शेवटी काय घडले असेल यावर चर्चा करावी.

• गोष्ट विद्यार्थ्यांनीच पूर्ण करावी. विद्यार्थी कुठे अडल्यास सुलभकाने मदत करावी.

सक्षम बनू या :

शिक्षकाने स्वतः चित्र गप्पांमध्ये विद्यार्थ्यामध्ये सहभाग घेऊन मार्गदर्शन करावे. विद्यार्थ्यांना बोलण्यास प्रवृत्त करावे. गोष्ट पूर्ण करून सांगण्याचा सराव द्यावा.

भाषा पेटीतील हुशार कावळा” या चित्र कार्डाचा वापर करून अधिक सराव करून घ्यावा.

+ चला सराव करूया :

शिक्षक याप्रमाणे इतर चित्र कथांचे नियोजन करून चित्र निरीक्षण घेऊन विद्यार्थास

बोलण्यास प्रवृत्त करतील.

4 कल्पक होऊ या :

दुसरी एखादी कथा पाहून त्यातील घटना क्रम सांग.

 विषय –  गणित 

 विषय –  इंग्रजी 

पुनर्रचित सेतू अभ्यास आठवी – दिवस सोळा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

जाणून घेऊया

शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना पुढील उताऱ्यांचे वाचन करण्यास सांगावे व उताराच्या अनुषंगाने गटात चर्चा करण्यास सांगून पुढे दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे विद्यार्थ्याकडून सोडून घ्यावी व त्यांच्या संकल्पना जाणून

घ्याव्या.

शाळेच्या परिसरात असलेल्या निंबाच्या झाडावर सुगरण पक्षी घरटे बांधत होता. अतुल, नयना, जॉन व सिमरन रोज तेथे थोडावेळ थांबायचे. सुगरण पक्षी कसे घरटे बांधतो याचे निरीक्षण करायचे. त्याच्या हालचाली त्यांचे मन मोहून टाकायच्या. ‘कुठे घाई नाही, गडबड नाही, सगळे कसे नियोजनबद्ध.” असे नयना नेहमी म्हणायची. तिला त्याच्या कामातला सफाईदारपणा, नीटनेटकेपणा आवडायचा. जॉनला त्याची चिकाटी तर अतुलला त्याची कष्टाळूवृत्ती भावून जायची. सिमरनला वाटायचे, किती मेहनती आहे हा पक्षी ! आपल्या सुगरणीसाठी व पिलांसाठी एवढे सुरेख घरटे बांधतो. त्यासाठी अपार मेहनत घेतो. खरंच खूपच जबाबदार व कुटुंबवत्सल पक्षी आहे हा !”

1. वरील परिच्छेदात आलेल्या मुला मुलींची नावे.

2. वरील परिच्छेदात वर्णन केलेल्या सुगरण पक्षाचे विशेष गुण.

जंगलातून फिरताना आपल्याला अनेक आवाज ऐकू येतात. उंच उंच गवतातून पाण्याकडे येणारे हिंस्र प्राणी पाहून पक्षी मोठ्याने आवाज करत उंच उडतात, तर शिकार होणारे प्राणी- जसे हरिण, सांबर व काळवीट मोठ्या आवाजात ओरडत धोक्याची सूचना देतात.

वन्य प्राण्यांच्या पावलांचे ठसे, शिकार करण्याची पद्धत, विष्ठा व झाडा-झुडपांवरील त्यांच्या नख्यांच्या खुणा, दातांच्या खुणा, त्यांचे विविध आवाज यांवरून त्यांची आपल्याला ओळख होते. ही एक प्रकारची अरण्यलिपीच होय.

जंगलवाचनाचा आपल्याला छंद लागला, की डोळ्यांनी, कानांनी, नाकाने आपण प्राण्यांच्या अनेक गोष्टी जाणतो. प्राण्यांचे आवाज, पायांचे ठसे, वास आपल्याला प्राण्यांच्या जगाशी एकरूप करतात. ओढा, नदीकाठ, माळरान, डोंगरदऱ्या, ओहळ, झाडेझुडपे या सगळ्यांशी जवळीक निर्माण होते. कुठलेही जंगल आपल्याला कंटाळवाणे वाटत नाही, कारण जंगलवाचनाचा अनुभव आपल्याला नवीनवी माहिती आणि वेगळ्याच स्वरूपाचा आनंद मिळवून देतो.

1. परिच्छेदात आलेल्या प्राण्यांची नावे.

2. प्राण्यांच्या जगाशी एकरूप करणारे घटक.

सराव करूया.

1. जंगलात कोणते प्राणी धोक्याची सूचना देतात?

2. तुमच्या घरी व शेजारी असलेल्या प्राण्यांच्या कृतीचे व आवाजाचे निरीक्षण करून तुमचे अनुभव लिहा.

+ कल्पक होऊया.

• तुमच्या परिसरातील पाच प्राण्यांच्या पावलांचे किंवा पावलांच्या ठशांचे निरीक्षण करा व ते प्राणी तुम्ही कसे ओळखले ते मित्रांना सांगा

 विषय –  गणित 

 विषय –  इंग्रजी 

4. Solved Activity/ Demo:

1) Make 4-5 groups of students and allot them a picture from the above pictures given.

2) Ask them to observe the pictures carefully and discuss on, where you see these pictures and what message is given on them and make a note of it in their books.

3) Also ask students to use Dictionary wherever required.

5. Practice:

1) Teacher-Please observe the pictures carefully and discuss where you see these messages or Notices? – Students- Roadside, Schools, Offices, Public places, Parks, Hospitals, Hotels, on goods transports vehicles etc…….

2) Teacher-now discuss the purpose of these messages?

Students- For giving information, Advertising the products, for customers information etc… 3) Teacher- Now Observe the given picture carefully and understand what message is given in the picture(Teacher gives different pictures to each group, Then asks them to circulate the pictures to cach group)

4) Teacher-One representative from each group will come in front and describe the picture and the message given

6. Extension Activity/ Parallel Activity/ Reinforcement:

1.Teachers can play a Matching activity to check students understanding (Pair work/Solo) about the places they see these notices

2. Teacher can ask students to collect or draw out the notices/Messages they come across; also they can collect news paper cut-outs about the chosen/given topics. 3) Prepare few Notices or Signs that could be useful for other students in the school.

विषय -विज्ञान 

कृतिपत्रिका : 16

समजून घेऊ या : नैसर्गिक बदल, उपयुक्त व हानिकारक बदल, शीघ्र व सावकाश बदल, परिवर्तनीय व अपरिवर्तनीय बदल, आवर्ती व अनावर्ती बदल, भौतिक व रासायनिक

संदर्भ: इयत्ता 7 वी – प्रकरण 13 – बदल: भौतिक व रासायनिक

अध्ययन निष्पत्तीः गुणधर्म, लक्षणांच्या आधारे पदार्थ व सजीवांचे वर्गीकरण करतात उदाहरणार्थ वनस्पतीजन्य व प्राणीजन्य तंतू, भौतिक व रासायनिक बदल इत्यादी

 

पुनर्रचित सेतू अभ्यास सातवी – दिवस सोळा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

जाणून घेऊ या

कृती१- शब्द, म्हणी व वाक्प्रचार यांची यादी करून वाचन करणे.

कार्यपद्धती प्रत्येक विद्यार्थ्याला इयत्ता सहावीच्या पाठ्यपुस्तकातील पाठाचे वाटप करून त्यातील नवीन शब्द, म्हणी व वाक्प्रचार याची यादी तयार करण्यास सांगावे. त्यांचे अर्थ लिहून प्रकट वाचन घ्यावे.

+ सक्षम बनू या

कृती- शब्दकोश बनवून शब्दकोशातील शब्दांचे अर्थ शोधून लिहिणे व त्याचे वाचन घेणे. कार्यपद्धती विद्यार्थ्याने लेखन केलेले शब्द आकारविल्हे यानुसार त्याची मांडणी करून घ्यावी व नवीन शब्दांचा शब्दकोश तयार करावा. विद्यार्थ्यांनी तयार केलेल्या शब्दकोशातील शब्दांचे अर्थ शोधण्यासाठी विद्यार्थ्यांना शब्दकोश व इतर साहित्य उपलब्ध करून द्यावे. विद्यार्थी स्वतः त्याचे अर्थ शोधून ते शब्दकोशामध्ये लिहितील व त्याचे वाचन करतील. यावेळी शिक्षकांनी सुलभन करावे..

+ सराव करू या

कृती शब्दकोशातील शब्दांचे, म्हणींचे व वाक्प्रचाराचे अर्थासह गटात प्रकटवाचन घेणे. कार्यपद्धती शब्दकोशातील कठीण शब्दांचे प्रकटवाचन करून दाखवावे. वाक्प्रचार व म्हणी यांचे योग्य वाचन कसे करते करतात हे उदाहरणासह मांडावे. यानंतर वर्गातील उत्तम वाचन करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना शब्द, म्हणी व वाक्प्रचार आणि त्यांचे अर्थ यांचे प्रकट वाचन करण्याची संधी द्यावी. त्यानंतर हळूहळू उर्वरित सर्वच विद्यार्थ्यांचे प्रकट वाचन घ्यावे. वाक्प्रचारांचे वाचन घेत असताना विद्यार्थ्यांना त्याचा वाक्यात उपयोग करायला सांगून अर्थाचे आकलान तपासावे.

कल्पक होऊ या

कृती शब्द, म्हणी, वाक्प्रचार यांच्या आधारे गोष्ट लिहून, वाचून दाखविणे. कार्यपद्धती – ही कृती गटात घ्यावी. गटातील इतर सदस्याने विद्यार्थ्यांना निवडक शब्द, म्हणी द्यावेत. विद्यार्थी त्या आधारे गोष्ट लिहून घ्यावी. गटात तिचे वाचन करून घ्यावे.

उदा. खालील म्हणींवर आधारित गोष्ट लिहा व तिचे प्रकट वाचन करा.

१. अति तेथे माती.

२. पळसाला पाने तीनच.

३. काखेत कळसा गावाला वळसा.

 विषय –  गणित 

थोडं समजून घेऊ

2 ने विभाज्यतेची कसोटी : संख्येच्या एककस्थानी 0,2,4,6,8 यांपैकी कोणताही अंक असेल, तर ती संख्या 2 ने विभाज्य असते, म्हणजेच त्या संख्येला 2 ने भाग जातो.

15 ने विभाज्यतेची कसोटी : संख्येच्या एककस्थानी 0,5 यांपैकी कोणताही अंक असेल, तर ती संख्या 5 ने विभाज्य असते, म्हणजेच त्या संख्येला 5 ने भाग जातो.

10 ने विभाज्यतेची कसोटी: संख्येच्या एककस्थानी 0 असेल, तर ती संख्या 10 ने विभाज्य असते, म्हणजेच त्या संख्येला 10 ने

भाग जातो.

3 ची विभाज्यतेची कसोटी: जर कोणत्याही संख्येतील अंकांच्या बेरजेला ३ ने नि:शेष भाग जात असेल, तर ती संख्या 3 ने विभाज्य असते. उदा. 924, 315, 849, 255.

4 ची विभाज्यतेची कसोटी : जर कोणत्याही संख्येतील दशक व एकक स्थानच्या अंकांनी तयार होणाऱ्या संख्येला 4 ने नि:शेष भाग जात असेल, तर ती संख्या 4 ने विभाज्य असते. उदा. 756, 924, 212, 848, 252.

9 ची विभाज्यतेची कसोटी: जर कोणत्याही संख्येमधील अंकांच्या बेरजेला 9 ने नि:शेष भाग जात असेल, तर ती संख्या 9 ने विभाज्य असते.

उदा. 756, 324, 252, 828, 999.

 विषय –  इंग्रजी 

विषय -विज्ञान

कृतिपत्रिका : 16

समजून घेऊ या : विश्व म्हणजे काय ?, दीर्घिका व तारे संदर्भ : इयत्ता सहावी प्रकरण 16- विश्वाचे अंतरंग

अध्ययन निष्पत्ती :

1) विश्वातील विविध घटक जसे तारे, ग्रह उपग्रह यांचे निरीक्षण करून त्यांचा तुलनात्मक अभ्यास करतात. 2) इंटरनेट, माहिती संप्रेषणाची विविध साधने व तंत्रे वापरून विविध संकल्पना, प्रक्रिया यांची माहिती घेतात.

सराव करु या.

1) खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा. 

a) आपली सूर्यमाला कोणत्या दीर्घिकेत आहे?

(b) आकाशगंगा या दीर्घिकेचे दुसरे नाव कोणते आहे?

c) दीर्घिकांचे किती व कोणते प्रकार आहेत ते लिहा.

2) काळोख्या रात्री आकाश निरीक्षण करा. आकाशात तारे व ग्रह यांचे निरीक्षण करा. कोणकोणत्या रंगांचे तारे तुम्हाला पाहायला मिळाले? त्याची वहीत नोंद करा.

3) काळोख्या रात्री निरभ्र आकाशाचे चित्र काढा.

4) निरभ्र अंधाऱ्या रात्री उत्तर दिशेला असणारा ध्रुवतारा कसा ओळखाल?

5) मोठ्या व्यक्तींकडून (आजी, आजोबा) ताऱ्यांच्या, ग्रहांच्या गोष्टी ऐका. 6) खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा.

अ) सूर्यमालेत एकूण किती ग्रह आहेत ?

ब) सूर्यमालेतील अंतर्गत ग्रहांची नावे लिहा.

क) सूर्यमालेत केंद्रस्थानी असलेल्या ताऱ्याचे नाव लिहा.

7) सूर्यमालेतील खालील ग्रहांचा योग्य क्रम लावा. (पृथ्वी, मंगळ, नेपच्यून, बुध, शनी, युरेनस, गुरु, शुक्र )

 

पुनर्रचित सेतू अभ्यास सहावी – दिवस सोळा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

जाणून घेऊ या

• शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना खालील कवितेच्या ओळी वाचण्यास सांगावे व कवितेवर आधारित प्रश्न

विचारावेत.

सूर्य रोज रंगवितो आभाळाची कोरी पाटी निसर्ग राजा तुझ्या दप्तरात किती मोठी रंगपेटी!

उष्ण सोनेरी पोशाख हया सूर्याच्या अंगात उगवतो, मावळतो. 

लाल केशरी रंगात बहु रंगांच्या चित्रांची, तुझ्या वहीवर दाटी।।

सुर्यफूलाच्या पिकाला रंग देतोस पिवळा 

काळ्या शिवारी फुलवी शुभ कपाशीचा मळा 

पिकांवर शिंपतो तू रंग हिरवा पोपटी ।।

मोठ्या रंगीत खडूने रंगवितो आभाळाला 

रात्रीसाठी काळा रंग सांग किती तु आणला? 

सप्तरंग हे तूच दिले इंद्रधनुष्यासाठी ।।

नमुनाप्रश्न :- १) कवितेमध्ये किती रंगांचा उल्लेख आला आहे? कोणते ?

२) निसर्गात रंगीबेरंगी अनेक गोष्टी आढळतात हे कवितेतील कोणत्या ओळीवरून समजते? 

३) उष्ण सोनेरी पोशाख कोणी घातला आहे? 

४) मोठी रंगपेटी कोणाच्या दप्तरात आहे? 

५) इंद्रधनुतील सप्तरंगाची नावे सांगा.

वरीलप्रमाणे अजून प्रश्न विचारून विद्यार्थ्यांनी दिलेल्या प्रतिसादावरून कविता कितपत समजली हे जाणून घ्यावे.

+ सक्षम बनू या. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना कवितेचा भावार्थ समजून घेऊन कवितेचे आकलन कसे होते हे समजावून सांगावे. कवितेचा भावार्थ समजून घेणे, अपरिचित शब्दांचा अर्थ शोधणे, कवितेतील मुख्य कल्पना समजणे इ.

 विषय –  गणित 

 विषय –  इंग्रजी 

विषय -विज्ञान

कृतिपत्रिका : 16

समजून घेऊ या : आपल्या गरजा आणि पर्यावरण, जैवविविधता संदर्भ : इयत्ता पाचवी पाठ क्रमांक 18 (पर्यावरण आणि आपण)

अध्ययन निष्पत्ती : प्राणी, वनस्पती व मानव यांच्यातील परस्परावलंबित्वाचे वर्णन करतात.

लक्षात घेऊ या : मानवाच्या अन्न, वस्त्र आणि निवारा या मुलभूत गरजा आणि इतर आवश्यक साधने या पर्यावरणातील

पदार्थ वापरूनच पूर्ण होत आहेत. अतिवापर आणि साठवून ठेवण्याच्या सवयींमुळे पर्यावरणाचा वेगाने हास होत आहे. आपल्याला खालील गरजांचा एका सप्ताहसाठी किती साठा असावा? चर्चा करा.

सराव करू या :

1. पर्यावरण संतुलनावर विपरीत परिणाम झाला आहे असे मानवाने निसर्गात केलेले हस्तक्षेप कोणते ते शोधा. अ. वृक्ष तोड ब. सौर उर्जेचा वापर क. वन्यप्राण्यांची शिकार ड. नद्यांवर धरणे बांधणे

इ. राखीव वनक्षेत्राची निर्मिती फ. वाहनांचा वापर ग. पर्यावरण शिक्षण ह. वन्यजीव संरक्षक कायदे

2. पर्यावरण संरक्षणासाठी कोणते प्रयत्न केले जात आहेत?

3. पर्यावरणाचा -हास थांबवण्यासाठी तुम्ही कोणत्या कृती टाळाल? थोडक्यात लिहा.

4. चित्रात दाखवलेला प्राणी कोणता आहे? सध्या हा नामशेष झाला आहे. याचे कारण काय असावे असे तुम्हाला

वाटते?

 विषय –  परिसर अभ्यास  1

अध्ययन अनुभव / कृती- इयत्ता : पाचवी, विषय : परिसर अभ्यास १, प्रकरण : पृथ्वीचे फिरणे, घटक – पृथ्वीचे परिवलन

काय समजले? – वरील घटकातील तुला काय समजले ते थोडक्यात लिही.

या प्रश्नांची उत्तरे शोधू

१. पृथ्वी आपल्या परिवलन काळात कोणाभोवती फिरते?

२. विषुववृत्तामुळे कोणते दोन गोलार्ध तयार होतात?

३. उत्तर ध्रुव कोणत्या गोलार्धात आहे?

४. विषुववृत्तामूळे होणारे गोलार्ध जगाच्या नकाशात दाखवा..

अधिक सराव –

१. एका चेंडूवर विषुववृत्त दर्शविणारे वर्तुळ काढा व तयार होणाऱ्या गोलार्धना अचूक नावे द्या.

२. पृथ्वीच्या परिवलनाची दिशा सांगा.

३. पृथ्वी स्वत:भोवती किती तासात एक फेरी पूर्ण करते?

पुनर्रचित सेतू अभ्यास पाचवी – दिवस सोळा | Bridge Course 2022-23

 विषय – मराठी   

सदर सेतू अभ्यास हा वरील विषयाचा असून खाली दिलेले प्रश्न आपल्या वहीत लिहून त्याची उत्तरे वहीत  लिहावीत. व आजच्या दिवसाचा  सेतू अभ्यास पूर्ण करावा. हा सेतू अभ्यास पूर्ण करताना आपल्याला काही अडचणी आल्यास आपण आपल्या वर्ग शिक्षक व पालकांची मदत घेऊ शकता.       

जाणून घेऊ या

शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांनावरील वरील शब्दांचे शब्दकार्ड दाखवून कार्डावरील शब्दांचे वाचन करून घ्यावे. शब्दकार्डावरील प्रत्येक शब्दाचे कोण कोणते अर्थ विद्यार्थ्यांना माहिती आहेत त्याविषयी चर्चा करावी. प्रश्न विचारून शब्दांचे अनेक अर्थ सांगण्याची संधी विद्यार्थ्यांना द्यावी. ते शब्द विद्यार्थांना लिहावयास सांगावे किंवा तोंडी विचारावे . शिक्षकांनी राहिलेल्या शब्दांचे अर्थ स्पष्ट करावे.

 विषय –  गणित 

शाळेच्या वसतिगृहात एका खोलीत ४ विद्यार्थी याप्रमाणे एकूण ८४ विद्यार्थी राहतात. तर विद्यार्थ्यांना राहण्यासाठी किती खोल्या वापरल्या जातात ?

* एका बिस्कीट पुड्यात ७ बिस्किटे असे ४९० बिस्किटांचे किती पुडे होतील ?

 विषय –  इंग्रजी 

विषय -विज्ञान / परिसर अभ्यास भाग 1

कृतिपत्रिका : 16

समजून घेऊया : सूर्योदय व सूर्यास्त, लहान- मोठा दिवस

संदर्भ : इयत्ता चौथी, प्रकरण 16, दिवस व रात्र

अध्ययन विष्पत्ती : निरीक्षणे / अनुभव / माहितीची विभिन्न प्रकारांनी नोंद ठेवतात आणि परिसरातील विविध घटनांच्या आकृतिबंधाचे अंदाज देण्यासाठी कारण व परिणाम यांच्यातील संबंध प्रस्थापित करतात. (उदा. दिवस व रात्र)

प्र. 2) तुमच्या शब्दांत लिहा.

अ) दिवस व रात्र कशामुळे होतात?

प्र. 3) जरा डोके चालवा.

अ) अमावस्येला चंद्र आकाशात असतो, पण दिसत नाही. त्याचे कारण काय असेल ?

आ) उन्हाळ्यापेक्षा हिवाळ्यात पक्षी घरव्यात लवकर का परततात ?

 विषय –  परिसर अभ्यास  

पहिले काही आठवूया :

१) एक दिवस, जिजामाता शिवरायांना काय म्हणाल्या?

२) कोंढाणा किल्ला कोणत्या जिल्ह्यात आहे?

३) शिवरायांचे निवडक सरदार कोण-कोण होते ?

आधी लग्न कोंढाण्याचे:-हा पाठ्यांश शिवछत्रपती ( परिसर अभ्यास भाग – २) या पाठ्यपुस्तकात पान क्र.५४ व ५५ वर

आहे.

या प्रश्नांची उत्तरे शोधू

१) तानाजीच्या मुलाचे नाव काय होते?

२) तानाजी सूर्याजीला काय म्हणाला ?

.. ३) ‘आधी लग्न कोंढाण्याचे, मग रायबाचे’ असे कोणी म्हणाले?

उपक्रम- तानाजीची कोंढाण्यावर चढाई हे प्रसंगचित्र तयार कर.